ПАМЯТИ АНАТОЛИЯ СТЕЦКЕВИЧА-ЧЕБОГАНОВА


26 марта 2019 года после тяжелой неизлечимой болезни ушел из жизни известный исследователь, писатель, меценат, заслуженный деятель культуры Республики Беларусь Анатолий Васильевич Стецкевич-Чебоганов.

Многие годы Анатолий Васильевич занимался исследованием своего рода. И это исследование, как отмечал сам Анатолий Васильевич, со временем переросло в изучение истории Отечества. За годы самоотверженного труда изучено более 40 древних дворянских родов.


“Река моя! Родовод мой! Вы не канули в Лету! Судьбе было угодно, чтобы я стал летописцем вашим”, – отмечал Анатолий Васильевич, который своим основательным генеалогическим исследованием вернул нас, белорусов, к родовой памяти. Основным духовным делом жизни по созданию книжной энциклопедии по генеалогии не только своего рода, но и белорусского дворянства, он показал каждому из нас пример любви и уважения к собственным предкам, к собственной семье, к родным корням и истокам.


Потомок древнего дворянского рода, исследователь белорусской культуры, автор серии книг под общим названием “Я – сын Ваш: Летопись белорусской шляхты”, издание которых осуществлялось по благословению Высокопреосвященнейшего Митрополита Минского и Слуцкого, Патриаршего Экзарха всея Беларуси Филарета.


С 2011 по 2018 год книги Анатолия Стецкевича-Чебоганова выходили в издательстве “Белорусская Православная Церковь” – на русском языке, в редакции журнала “Роднае слова” – на белорусском. Всего вышло 7 фундаментальных томов, из которых читатели узнали о жизненном пути представителей древних дворянских родов Беларуси, среди которых Стецкевичи, Сацкевичы-Стецкевичи герба “Костеша”, Карафа-Корбуты герба “Корчак”, Некрашевичи герба “Любич”, Татуры герба “Донброва”, Севруки герба “Курч”, Керножицкие герба “Юноша”, Моствиловичи герба “Доленга”, Артишевские герба “Роля”, Сыцько герба “Остоя”, Казановичы герба “Гржимала”, Тычины гербов “Тучинский” и “Тржаска”, Ждановичи-Гуриновичи герба “Любич”, Забелло герба “Топор”, Глинские, Лиходеевские, Глинские-Лиходиевские гербов “Глинский”, “Ястребец”, “Ясенчик”; мещанские роды Казанкины и Чебогановы и др.


Летописью-гимном родной земле, ее многовековой истории и простым, обычным и знаменитым людям своего Отечества стали книги “Я – сын Ваш” Анатолия Стецкевича-Чебоганова, за что трудолюбивый исследователь и хранитель отечественного культурного наследия получил специальную премию Президента Республики Беларусь деятелям культуры и искусства. Исследование Анатолия Стецкевича-Чебоганова высоко оценено известными отечественными и зарубежными учеными, творческой общественностью.


Честный, интеллигентный, светлой души Человек, многое сделавший для сохранения белорусской культуры, восстановления храмов и возведения памятников, для возвращения забытых имен…

И пусть наша белорусская земля, которую он любил и почитал как родной сын будет для него пухом, а Всевышний уготовит для него Царствие Небесное.


Верится, что дело, начатое Анатолием Васильевичем, найдет достойное продолжение у последователей.



Я – сын Ваш. Летопись белорусской шляхты.

По вопросам приобретения книги обращайтесь в магазин «Академическая книга»

Анатоль Статкевіч-Чабаганаў

Вяртанне да вытокаў

«Роднае слова», 12/2011



ЖАЎРЫДЫ ГЕРБА «РАДВАН»


Звесткі пра старажытны беларускі род Жаўрыдаў герба «Радван» сустракаюцца з пачатку ХIХ ст. Родапачынальнікам лічыцца польскі шляхціч Мікалай Жаўрыд з Жабрыдава, які меў чын палкоўніка войск Вялікага Княства Літоўскага і па прывілеі польскага караля Жыгімонта ад 20 верасня 1514 г. «за аказаныя Айчыне і прастолу паслугі атрымаў староства Аршанскае, якое знаходзіцца ў Віцебскім ваяводстве».

Генеалагічная схема радаводнага дрэва дваранскага роду Жаўрыдаў налічвае 65 прадстаўнікоў у 11 пакаленнях. У пастанове Мінскага дваранскага дэпутацкага сходу ад 17 мая 1832 г. пра дваранскае паходжанне роду Жаўрыдаў герба «Радван» сказана: «...прадстаўлена просьба двараніна Слуцкага павета Дамініка сына Яна Жаўрыда, які жыве ў засценку Клешаве на зямлі князя Радзівіла, з тлумачэннем, што прозвішча Жаўрыдаў, якому належаў герб Радван (харугва жоўтая касцельная з трыма палямі, з якіх на кожным унізе паркоўкі, на версе яе крыж, у шлеме тры страусавыя пёры) у Княстве Літоўскім з даўніх часоў абаранялася годнасцямі дваранскаму званню ўласцівымі, валодала маёнткамі і за выдатныя паслугі дзяржаве ўзнагароджана было чынамі». У час войнаў Жаўрыды страцілі свае дзедзічныя маёнткі і дакументы на іх, якія вельмі цяжка было аднавіць. Таму сцвярджаць сваё паходжанне маглі толькі на аснове згаданага прывілея 1514 г.

У Мікалая Жаўрыда нарадзіўся сын Павел, у будучым — віцебскі баярын, а ў Паўла — сын Пратазій. Пра гэта сведчыць дарчы ліст ад 4 красавіка 1530 г., выдадзены князем Алелькавічам на засценак пры рацэ Ужы. Ліст гэты быў актыкаваны ў 1649 г. унукам Паўла, Грыгорыем Жаўрыдам, у Навагрудскім павятовым судзе, а затым яго братам Базыліем у Слуцкім замку. Дзякуючы гэтым дакументам вядома, што ў Пратазія было тры сыны — Грыгорый, Базылій і Стэфан.

У пятым калене роду Грыгорый Жаўрыд меў двух сыноў: Базылія і Захарыяша, а Стэфан Жаўрыд — Адама і Яцака. Пра гэта сведчыць прадажнае права ад 27 ліпеня 1649 г., прызнанае 12 жніўня гэтага ж года ў Слуцкім замку, ад Адама Стэфанавіча Жаўрыда роднаму брату Яцаку Жаўрыду на засценак Прарокаўшчызну. У гэтым жа дакуменце згаданы Захарыяш і Павел Жаўрыды, дваюрадныя браты Адама Жаўрыда.
Вядома, што Базылій Грыгоревіч не меў нашчадкаў, а ў Захарыяша нарадзіліся сыны Мікалай, які стаў каралеўскім возным, і Дзімітр. Жонка Дзімітра, зямянка Слуцкага княства Рэгіна Корзун, разам з сынам Паўлам купіла ў Філона Тэадоравіча і Кацярыны Жаўрыдаў зямлю каля Грозава. Рэгіна пакінула тастамент ад 26 чэрвеня 1722 г., у якім падзяліла маёмасць паміж дзецьмі і завяшчала сыну Паўлу пахаваць яе пры Грозаўскай Мікалаеўскай царкве.

У Адама Стэфанавіча былі сыны Тэадор і Ян. Па інвентары маёнтка Грозава ад 10 жніўня 1717 г., Ян жыў у вёсцы Ужа. А пра майго продка Тэадора Жаўрыда вядома, што яго жонка паходзіла з роду Сеўрукаў. 25 сакавіка 1691 г. Тэадор атрымаў квітацыйны дакумент на пасагавую суму ад Сеўрука Стэфанавіча, у якім яго родны брат Ян і дваюрадны Мікалай падпісаліся сведкамі. У Тэадора быў сын Філон, зямянін Слуцкага княства, і дачка Ганна. Ганна, хутчэй за ўсё, да шлюбу жыла ў ваколіцы Ужа, была прыхаджанкай Грозаўскага касцёла. Яна выйшла замуж за майго продка, сына Аляксандра Крыштафавіча Сыцько, двараніна Андрэя Сыцько. Ганна пакінула тастамент ад 2 снежня 1727 г., у якім завяшчала сынам Якаву і Грыгорыю маёнтак Востраў Барок. Як бачым, жонка Філона і муж Ганны паходзілі з аднаго і таго ж роду Сыцько.

У далейшым шматлікія прадстаўнікі роду Жаўрыдаў аж да пачатку ХХ ст. жылі каля Слуцка, Навагруд-ка, Капыля. Сустракаюцца Жаўрыды і на Любаншчыне: паводле сямейнай легенды, іх продак у сярэдзіне ХІХ ст. пераехаў з Гродзеншчыны (сёння мы можам удакладніць, што з-пад Навагрудка). На Любаншчыне ён купіў зямлю і заснаваў хутар Жаўрыды, захаваліся звесткі, што ён кіраваў будаўніцтвам храмаў.

Пераклад з рускай мовы.
Аўтар ахвяруе ганарар на развіццё часопіса
Працяг будзе.

Все статьи »